کوروش دوم که در پارسی باستان به کوروش بزرگ و
کوروش کبیرشهرت دارد، بنیانگذار و
نخستین پادشاه هخامنشیبود که در بین سالهای ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر محدوده وسیعی از آسیا حکومت میکرد. عدالت، صداقت، و شجاعت او در بین شاهان دنیا بی نظیر است.
به روایتی ماندانا دختر آستیاگ، مادر کوروش و کمبوجیه یکم پدر ایشان بوده اند. و حاصل ازدواج
کوروش بزرگبا تنها همسرش کاساندان، دو پسر به نامهای کمبوجیه و بردیا بود.
پارسیان از او چونان یک پدر سخن میگفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمیکرد؛ در عین حال "هرودوت" وی را مردی زودخشم میداند.
"داندامایف" میگوید: کوروش
محبوبترین شاه پارسو بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود. به نظر میرسد کوروش به سنت و ادیان سرزمینهای فتح شده احترام میگذاشت.
پارسیها او را پدر،
روحانیان بابلاو را برگزیده مردوک، یهودیها او رامسیح فرستاده شده از جانب یهود و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش میدانستند. گزنفون در
کورشنامهاو را حکمرانی آرمانی و ایدهآل توصیف میکند.
آرامگاه کوروش بزرگدر فاصلهٔ حدود یک کیلومتری جنوب غربی
کاخهای پاسارگادقرار داد. آرامگاه کوروش بر روی سکوی مرتفعی قرار گرفته که این سکو خود نیز از قطعات تراشیده شدهٔ سنگ تشکیل شدهاست. بر بالای سکو اتاق مخصوص دفن جسد قرار دارد.